Η εκδρομή της ΠΗΓΗΣ με τη ματιά της Δέσποινας Δαλιάνη

Η εκδρομή σε Αρχαία Κόρινθο - Ακροκόρινθο - Αρχαία Νεμέα

Μια εκδρομή με πλούσιο πρόγραμμα και εμπειρίες που δεν άφησαν κανέναν ασυγκίνητο. Οκτώ η ώρα το πρωί και ήμασταν όλοι έτοιμοι για αναχώρηση. Ξεκινήσαμε με είκοσι λεπτά καθυστέρηση. Συμβαίνουν και απρόοπτα μερικές φορές. Μαζί μας για μια ακόμη φορά, ο Άγγελος Κοκκαλιάρης, Αρχαιολόγος – Ξεναγός που σε όλη τη διαδρομή, φρόντισε να μας πληροφορεί και να εμπλουτίζει τις γνώσεις μας.

Πρώτη στάση στον Ισθμό της Κορίνθου, για καφέ και φωτογραφίες. Η ιστορία του, χάνεται στα βάθη της αρχαιότητας, όταν οι άνθρωποι της ναυσιπλοΐας, προκειμένου να κερδίσουν χρόνο, αποφεύγοντας το γύρο της Πελοποννήσου και τις δύσκολες καιρικές συνθήκες στον Κάβο Μαλέα, κατασκεύασαν την Δίολκο. Ένα λιθόστρωτο δρόμο που συνέδεε τον Κορινθιακό Κόλπο με τον Σαρωνικό. Ο δρόμος είχε αυλακώσεις, όπου επάνω σε μία τροχοφόρο πλατφόρμα τοποθετούσαν τα πλοία και με την βοήθεια των σκλάβων, σύρονταν ως τις λίθινες αποβάθρες, των λιμανιών. Δύσκολη και κοπιαστική δουλειά, αλλά και η σοφία των προγόνων μας, απαράμιλλη. 

Η αποζημίωση των σκλάβων για το αποτέλεσμα της εργασίας τους, ήταν η δια νόμου «περιποίηση» από τις διάσημες εταίρες της Κορίνθου. Οι γραφές λένε και οι ερευνητές συμφωνούν, ότι η παροιμία « ….καράβι σέρνει», ανάγεται σε εκείνη την εποχή και είναι εμπνευσμένη από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Ανέκαθεν όμως, είχαν κατά νου τη δημιουργία μιας διώρυγας, προκειμένου να ενώσουν τους δύο θαλάσσιους κόλπους και πρώτος ο Περίανδρος, Τύραννος της Κορίνθου και ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας. Ακολούθησαν ο Νέρων, ο Ηρώδης ο Αττικός και άλλοι, Βυζαντινοί, Ενετοί, για να φτάσουμε στα νεότερα χρόνια και τον πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη, όπου εκτίμησε την αναγκαιότητα του έργου και ολοκληρώθηκε από την εταιρεία του Ανδρέα Συγγρού το 1893. 

Μετά το πρώτο μας μάθημα, για τον Ισθμό, συνεχίζουμε για την Αρχαία Κόρινθο. Καθ’ όδον, ο Άγγελος πάντα επί το έργον και μάλιστα σε ανοιχτή ακρόαση με το δεύτερο πούλμαν, μαθαίνουμε πως υπήρξε μία από τις σημαντικότερες πόλεις - κράτη της Αρχαίας Ελλάδας. Η γεωγραφική της θέση την καθιστούσε σημαντικό κόμβο, εμπορικό και στρατηγικό και πολύ πλουσιότερη από την Αθήνα. Εκτός από τους μύθους που τη συνδέουν με το Σίσυφο, το Βελερεφόντη, τον Ιάσωνα, τη Μήδεια και τη Γλαύκη, οι Κορίνθιοι είχαν δυνατό στόλο και στρατό, συνέπραξαν με άλλες πόλεις της Αρχαίας Ελλάδας και πολέμησαν εναντίον των Περσών. Όταν εναντιώθηκαν όμως με την Αθήνα, συμμάχησαν με τη Σπάρτη και το 431 π.Χ., ξεσπάει ο Πελοποννησιακός πόλεμος. 

Το 404 π.Χ, μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου, ξεσπάει εμφύλιος, όπου επικρατούν οι Δημοκρατικοί, κάνουν συμμαχία με την Αθήνα και τη Θήβα, συγκρούονται με τη Σπάρτη και το 395 π.Χ. έχουμε το ξέσπασμα του Κορινθιακού πολέμου, ο οποίος θα διαρκέσει μέχρι το 387 π.Χ.. Θα μεσολαβήσουν κάποια ειρηνικά χρόνια και 336 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος, θα συγκροτήσει στην Κόρινθο την συμμαχία των Ελληνικών πόλεων. Η Κόρινθος στο μεταξύ, έχει χάσει την παλιά της αίγλη και τα σκήπτρα κρατάει η Αχαϊκή Συμπολιτεία. Το146 μ.Χ. θα συμμαχήσει μαζί της, προκειμένου να αντιμετωπίσει τους Ρωμαίους που κατευθύνονται προς την Πελοπόννησο. Σε αυτόν το πόλεμο οι Έλληνες θα χάσουν, με αποτέλεσμα την κατάληψη, λεηλασία και καταστροφή της Κορίνθου. Σταδιακά και αφού περάσουν εκατό χρόνια περίπου, η πόλη δημιουργείται εκ νέου και περιλαμβάνει δημόσια και εμπορικά καταστήματα, λουτρά, κρήνες, ναούς και κοινωφελείς χώρους. Το 51 – 52 μ.Χ. θα την επισκεφθεί ο Απόστολος Παύλος και θα απευθυνθεί στο λαό της Κορίνθου. 

Από αυτή την επίσκεψη θα μείνει στους αιώνες η περίφημη επιστολή προς Κορινθίους με ιδιαίτερη σημασία τον ύμνο της αγάπης, τον οποίο ο Άγγελος θα μας διαβάσει στον ίδιο χώρο που ακούστηκε από τον Απόστολο Παύλο. Θα περιηγηθούμε στην αρχαία αγορά της Κορίνθου και θα παρατηρήσουμε τα κατάλοιπα από τα καταστήματα, την λιθόστρωτη εμπορική οδό, το υδραγωγείο και θα επισκεφθούμε το Ναό του Απόλλωνα. 

Η επίσκεψη στο μουσείο και τα ευρήματα των ανασκαφών με θραύσματα από αγγεία, μυροδοχεία, παλιά εργαλεία, αγάλματα Αρχαίων αλλά και Ρωμαίων ευγενών και αξιωματούχων, στο εσωτερικό του μουσείου αλλά και στον εξωτερικό χώρο, θα μας κρατήσουν εκεί για αρκετή ώρα. Αυτό που θα τραβήξει την προσοχή μας όμως, είναι το ανάγλυφο που δεσπόζει σε έναν από τους τοίχους του μουσείου, όπου παρατηρούμε την κεφαλή του Διός ή του Απόλλωνα (αδιευκρίνιστο), με ένα είδος ακτινοειδούς στεφάνου, που παραπέμπει σε ακτίνες ηλίου – φωτός – πνεύματος, το Απολλώνιο φως ίσως και που συνειρμικά, μας έρχεται η εικόνα του αγάλματος της ελευθερίας της Αμερικής. Ευθαρσώς αναφωνούμε, ότι το έχουν κλέψει από μας. Θα αφήσουμε την Αρχαία Κόρινθο και θα κατευθυνθούμε στην Ακροκόρινθο, όπως ονομάστηκε το κάστρο και η ακρόπολη που προστάτευε και διασφάλιζε την πόλη και τα λιμάνια της από τους επίδοξους επιδρομείς. 

Η ιστορία του ανάγεται στο 7ο με 6ο π. Χ. αιώνα και δημιουργήθηκε σε διάφορες χρονολογικές φάσεις, ξεκινώντας από το γιο του Περιάνδρου τον Κύψελο. Η οχύρωσή του ενισχύθηκε από τους Μακεδόνες, καταστράφηκε και επισκευάστηκε από Ρωμαίους, Φράγκους και Ενετούς, αφού κάθε φορά, γίνεται περιουσιακό στοιχείο αγοραπωλησίας και συναλλαγής, με διαφορετικούς ιδιοκτήτες. Το 1715 θα το καταλάβουν οι Τούρκοι και από το 1821 θα αποτελέσει οχυρό για τους Έλληνες αγωνιστές. Με το τέλος της επανάστασης θα περάσει στους Έλληνες. Ακολουθώντας τον μοναδικό δρόμο που οδηγεί στην είσοδο, θα πλησιάσουμε όσο μας επιτρέπετε και θα αφήσουμε τα πούλμαν να μας περιμένουν στο ειδικά διαμορφωμένο πλάτωμα. Θα περάσουμε την πρώτη και δεύτερη πύλη, αλλά δεν θα προχωρήσουμε. 

Η ανάβαση είναι δύσκολη και ακόμα δυσκολότερη η κατάβαση. Όμως θα απολαύσουμε τη θέα από ψηλά, θα αγναντέψουμε την πεδιάδα και την πόλη της Κορίνθου, τον Κορινθιακό κόλπο και θα κρατήσουμε αυτές τις στιγμές με τη φωτογραφική μας μηχανή και την κάμερα. Ο ρόλος αυτός ανήκει στο Βασίλη Δημητριάδη που επαξίως τον έχει αναλάβει εδώ και χρόνια. Θα επιστρέψουμε στα πούλμαν προσεκτικά και θα αφήσουμε το κάστρο στην ησυχία του, οδεύοντας για τον τρίτο πολιτιστικό μας προορισμό, που είναι η Αρχαία Νεμέα. Επίσκεψη στο στάδιο που διοργάνωναν τα αρχαία Νέμεα προς τιμή του Διός. Περνάμε από τη θολωτή στοά, την ίδια στοά που χρησιμοποιούσαν οι αθλητές και η Ελλανόδικος Επιτροπή κατά τη διεξαγωγή των αγώνων. «Κρυπτή Έσοδος», αναφέρεται από τον Παυσανία η στοά της Ολυμπίας και κάθε στοά που υπήρχε σε όλα τα αρχαία στάδια. Άγνωστη η ύπαρξή της, μέχρι τις 19 Ιουλίου 1974, μία μέρα πριν ξεσπάσουν τα γεγονότα στην Κύπρο. 

Οι Έλληνες οφείλουν πολλά στον Στέφανο Μίλερ, Αμερικανό αρχαιολόγο, ο οποίος σπούδασε αρχαία Ελληνικά, έκανε μεταπτυχιακά στην κλασική αρχαιολογία, ήρθε με υποτροφία στην Ελλάδα και αφιέρωσε τη ζωή του στην Νεμέα. Το 1996 αναβίωσε τα Νέμεα. Το 2005, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τον τιμά και παίρνει την Ελληνική Υπηκοότητα. Η αποκάλυψη του αρχαιολογικού χώρου της Νεμέας, η ανακάλυψη της στοάς, μήκους 36.35 μέτρων και γενικά οι ανασκαφικές εργασίες που έφεραν στο φως τα κατάλοιπα της αρχαίας Νεμέας, ενός από τα κυριότερα λατρευτικά κέντρα της αρχαιότητας, οφείλονται στην επιμονή του Στέφανου Μίλερ. 

Το βασικότερο έργο που είδαμε στο στάδιο, ήταν η ακριβής κατασκευή του σημείου εκκίνησης των αθλητών, ώστε να μην «κλέβουν» ούτε χιλιοστό, κάτι το οποίο παρακολουθήσαμε και σε ολιγόλεπτο ντοκιμαντέρ, εντός του μουσείου. Έργα Ελλήνων θαυμαστά, που επιβεβαιώνουν την ρήση, «Γηράσκω δ’ αεί πολλά διδασκόμενος», ενός άλλου εκ των επτά σοφών της Αρχαιότητας του Σόλωνα του Αθηναίου. Τελευταία επίσκεψη αρχαιολογικού χαρακτήρα, ο ναός του Νέμειου Διός, επισκέψιμος ακόμα - στους περισσότερους ναούς δεν επιτρέπεται η είσοδος - προς τιμή του οποίου διεξάγονταν τα Νέμεα. Η αρχαιολογική μας περιήγηση τελείωσε. Όμως βρισκόμαστε ακόμα στη Νεμέα. Και εκτός από τον αρχαιολογικό πολιτισμό, έχουμε και τον σύγχρονο γευσιγνωστικό πολιτισμό, που οφείλουμε να τιμήσουμε. Ένα από τα βασικά προϊόντα της χώρας μας, από αρχαιοτάτων χρόνων, είναι το κρασί. Ένα από τα πλέον γνωστά κρασιά σε όλο τον κόσμο, είναι το ελληνικό Αγιωργίτικο, το οποίο παράγεται στη Νεμέα. Σε όλη τη διαδρομή, οι αμπελώνες της Κορινθιακής και Αργολικής γης, καταλαμβάνουν το οπτικό μας πεδίο. 

Αν και η ώρα έχει περάσει και το στομάχι μας διαμαρτύρεται, το πρόγραμμα επιβάλει μία στάση ακόμα. Το Οινοποιείο Μπαϊρακτάρη μας περιμένει. Ο ευγενικός ιδιοκτήτης του, θα μας διηγηθεί την ιστορία του κρασιού, ξεκινώντας από τον τρύγο, τη ζύμωση, τη συντήρηση και την παλαίωση. Θα επισκεφθούμε τους χώρους που φυλάσσεται και κοιμάται το κρασί, μέχρι να ωριμάσει και να πάρει τους δρόμους της αγοράς. Θα δοκιμάσουμε τις ποικιλίες του, συνοδεύοντας προϊόντα που αναδεικνύουν την κάθε γεύση ξεχωριστά. Ελληνικά τυριά, ελιές, παξιμάδια λαδιού και πολύσπορα. Ώρα να πάμε για φαγητό. Μας περιμένουν «Τ’ αηδόνια». Μια ταβέρνα κάτω από τα πλατάνια, πλησίον του ομώνυμου χωριού, που ανακαλύφθηκε ο περίφημος αρχαιολογικός «θησαυρός των αηδονιών». Η Πρόεδρος του Συλλόγου «ΠΗΓΗ» Δήμητρα Μανιού, έχει φροντίσει για ότι καλύτερο. Έδεσμα εκλεκτό σε όλη την περιοχή της Πελοποννήσου, είναι η ψητή γουρουνοπούλα. 

Τώρα γιατί λέγεται γουρουνοπούλα και όχι γουρουνόπουλο δεν γνωρίζουμε. Πάντως είναι πεντανόστιμη και τρυφερή, όπως όλα τα εδέσματα που έχουν προετοιμαστεί ειδικά για μας. Και επειδή είμαστε όλοι ευχαριστημένοι, η μουσική και τα τραγούδια μας ξεσηκώνουν. Δημοτικά, νησιώτικα, ζεϊμπέκικα και όλοι στο χορό. Μέσα στην ταβέρνα στην αρχή και έξω στην αυλή στη συνέχεια. Κάποια στιγμή όμως, πρέπει να επιστρέψουμε στη βάση μας. Στη διαδρομή της επιστροφής θα ακούσουμε ανέκδοτα από την μητέρα του Άγγελου την κ. Ντίνα και όχι μόνο. Φτάσαμε στο Γέρακα στις οκτώ και κάτι λεπτά, συμπληρώνοντας δώδεκα ώρες γεμάτες από εικόνες, εμπειρίες, γνώση και διασκέδαση. Ευχαριστούμε όσους ήρθαν μαζί μας. Ευχαριστούμε τον Άγγελο Κοκκαλιάρη που μας στηρίζει και που προσφέρεται. Ελπίζουμε να ξαναβρεθούμε και να περάσουμε ακόμη καλύτερα.

Δέσποινα Δαλιάνη