Η κ. Μαρία Ευθυμίου, σπούδασε Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μεταπτυχιακά στη Σορβόννη. Από το 1981, ανήκει στο διδακτικό επιστημονικό δυναμικό του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εκδώσει τρία βιβλία και έχει δημοσιεύσει, άρθρα και συγγράμματα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και μιλάει επτά γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Αλβανικά, Ισπανικά και Τουρκικά). Λίγες μέρες πριν εκπνεύσει το 2013, βραβεύτηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την «Εξαίρετη Πανεπιστημιακή Διδασκαλία» της.
Το κοινό, κατέκλυζε κάθε φορά την αίθουσα, μία ώρα πριν την καθορισμένη έναρξη των διαλέξεων και πάντα, εκτός από τους καθήμενους στα αναπαυτικά καθίσματα του χώρου, επιστρατεύονταν λυόμενες και πλαστικές καρέκλες για τους διαδρόμους και κάθε σημείο της αίθουσας, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, ακόμα και επάνω στη σκηνή, χώρια τους προνοητικούς ακροατές, που έφερναν σκαμνάκια και σκαμπό από το σπίτι τους και χώρια όσους κάθονταν στα σκαλιά της σκηνής και όσους έμεναν ακόμα και όρθιοι. Και ενώ τα μαθήματα είχαν καθοριστεί σε δεκαέξι τρίωρες διαλέξεις, ο χρόνος δεν έφτασε και χρειάστηκαν άλλα δύο τρίωρα που την τελευταία μέρα το ένα, επεκτάθηκε σε πεντάωρο. Η κ. Ευθυμίου μας καθήλωσε με την αμεσότητά της, την ευγλωττία και το χιούμορ της. Κάποιες φορές, όταν η στιγμή ήταν κατάλληλη, μας έλεγε ακόμη και ανέκδοτα. Ανεξάντλητη, χειμαρρώδης, καταπληκτική. Μια κινητή ιστορική εγκυκλοπαίδεια, όπου ανά πάσα στιγμή, απαριθμούσε πλήθος ονομάτων, βασιλιάδων, αυτοκρατόρων, στρατηγών, ηγετών, ηγεμόνων, μεταρρυθμιστών, κλπ, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο, στην εξέλιξη της πολιτικής, της οικονομίας, της θρησκείας, των επαναστάσεων, των πολεμικών επιχειρήσεων, από καταβολής κόσμου μέχρι τις μέρες μας. Και βέβαια, αμέτρητες χρονολογίες, μικρές και μεγάλες παρασκηνιακές λεπτομέρειες, που καθόρισαν αποφάσεις και άλλαξαν την ιστορία του κόσμου. Το μάθημα άρχιζε στις 18:00, ήταν πάντα στην ώρα της και στεκόταν επί τρεις ώρες όρθια πάνω στη σκηνή, με ένα δεκάλεπτο διάλειμμα, που ποτέ δεν την άφησαν να το χρησιμοποιήσει, διότι την απασχολούσαν με προσεγγίσεις, ερωτήσεις, κλπ και σχεδόν πάντα λίγο πριν το τέλος μας έλεγε, «θα σας κρατήσω λίγο παραπάνω για να κλείσουμε το θέμα». Δεν χρησιμοποίησε ποτέ κάποιο άλλο βοήθημα, όπως προβολή video και γενικά κανένα από τα συνήθη οπτικοαουστικά μέσα, εκτός από έναν πολιτικό παγκόσμιο χάρτη. Μια δασκάλα παραδοσιακής διδασκαλίας, με άριστο μεταδοτικό ταλέντο, με απλή κατανοητή γλώσσα, χωρίς ίχνος επίδειξης πνεύματος και χωρίς ταξικές αποστάσεις. Και το πιο σημαντικό. Με κανένα οικονομικό όφελος. Προσφέρεται εδώ και πέντε χρόνια αφιλοκερδώς και έχει δώσει διαλέξεις σε όλη την Ελλάδα. Αν αυτό δεν είναι κοινωνική προσφορά, τότε τι άλλο μπορεί να είναι; Τι μάθαμε όμως κατά τη διάρκεια των μαθημάτων από την κ. Μαρία Ευθυμίου; Επειδή για να τα γράψουμε λεπτομερώς είναι αδύνατο, θα αναφερθούμε με λίγα λόγια στα πιο βασικά. Ξεκινήσαμε από τους πρώιμους πολιτισμούς και τις πρώτες κατακτήσεις του ανθρώπου, όπου μαθαίνει να αναζητά την τροφή του, να κατασκευάζει εργαλεία, να θάβει τους νεκρούς του, να χρησιμοποιεί τη φωτιά, να ζει σε ομάδες και να αναπτύσσει τρόπους επικοινωνίας. Μετά το τέλος των παγετώνων, κατακτά τη γεωργία και εξημερώνει τα ζώα, τα οποία του χρησιμεύουν για τις μετακινήσεις του, αλλά και για τις γεωργικές του εργασίες. Δημιουργεί μόνιμες εγκαταστάσεις και σταθερούς οικισμούς, όπου με την πάροδο των χρόνων, εξελίσσονται σε χωριά, πόλεις, κράτη και αυτοκρατορίες. Στην προσπάθειά του να καταγράψει τα ζώα που αναπαράγει και τα προϊόντα που καλλιεργεί, αποθηκεύει και ανταλλάσσει, θα ανακαλύψει τη γραφή και τα μαθηματικά. Θα μελετήσει την αστρονομία και θα μάθει να μετράει το χρόνο. Θα εφαρμόσει τον καταμερισμό εργασίας, θα εξοικειωθεί σε θέματα παιδείας, πολιτικής, οικονομίας, εξουσίας και θα δημιουργήσει θεσμούς. Με κύρια ασχολία τη γεωργία, θα αναπτυχθούν οι στέπες και οι κτηνοτροφικοί λαοί, με δική τους γλώσσα και χαρακτηριστικά, αλλά και με αμυντικές, επιθετικές και επεκτατικές διαθέσεις. Επειδή πρέπει να υπακούουν σε κανόνες και να έχουν ηθικούς φραγμούς, θα δημιουργηθούν οι θρησκείες. Η παλαιότερη θρησκεία του κόσμου, εδώ και 3.500 χρόνια, αναφέρεται ο Ινδουϊσμός. Περί το 1.200 π.Χ. εμφανίζεται ο Ιουδαϊσμός και την ίδια εποχή περίπου ο Ζωροαστρισμός. Και έπεται η συνέχεια με το Βουδισμό, τον Κομφουκιανισμό και τον Ταοϊσμό. Νεότερες θρησκείες είναι ο Χριστιανισμός όπου αναπτύχθηκε τον 1ο αιώνα μ.Χ. στην Παλαιστίνη και το Ισλάμ τον 7ο μ.Χ αιώνα στη Μέση Ανατολή. Τα σχίσματα, οι αιρέσεις και οι άθεοι, είναι ξεχωριστό κεφάλαιο.
Οι άνθρωποι έχουν πλέον εξαπλωθεί και έχει δημιουργηθεί ο πληθυσμός της γης. Αναζητώντας τις κομβικές περιοχές ανάπτυξης του κόσμου, θα ξεκινήσουμε από τις χώρες της Ασίας. Ινδία, Κίνα, Ιαπωνία. Θα φτάσουμε στη Ρωσία και θα περάσουμε στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Τέλος θα περιηγηθούμε στην Αμερική. Σε αυτό το παγκόσμιο ταξίδι μας, θα ακούσουμε για πολέμους, επαναστάσεις, δρόμους του μεταξιού, του τσαγιού του αλατιού, καραβάνια με νομάδες και φυλές, θαλασσοπόρους, ανακαλύψεις, εξερευνήσεις, αφανισμούς λαών και αναγεννήσεις. Θα μας παγώσει η βία και θα μας γοητεύσει το όνειρο. Θα σημειώσουμε ονόματα που άφησαν το στίγμα τους και έγραψαν σελίδες ιστορίας. Θα μάθουμε για τα έθιμα και τις αμέτρητες γλώσσες των λαών. Για τις τέχνες, τα γράμματα, τα επιτεύγματα κάθε χώρας. Για τις φορεσιές και τα τραγούδια τους. Στο τελευταίο μας μάθημα, θα γνωρίσουμε όλες τις μουσικές του κόσμου. Θα κάνουμε ανακεφαλαίωση και για κάθε χώρα, θα ακούσουμε ένα μικρό, αντιπροσωπευτικό, μουσικό, κομμάτι και θα μείνουμε καταγοητευμένοι. Ξεκινώντας από την Μογγολική μουσική, η οποία μας ξένισε κάπως, θα συνεχίσουμε με κομμάτια Κινεζικής, Αρμενικής, Κοπτικής Αιγυπτιακής και Εβραϊκής μουσικής, με έναν καταπληκτικό εκκλησιαστικό ύμνο, που συνοδεύει την εξόδιο ακολουθία των νεκρών. Ένα υπέροχο πατριωτικό τραγούδι της Ρωσίας και ένα επικό Κοζάκικο. Ένα σεφαραδίτικο ερωτικό, αγαπημένο των Ισπανών και των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Ένα νανούρισμα, που τραγουδούσαν οι νέγρες εργάτριες της Καραϊβικής στα παιδιά τους. Ένα Σούφικο, ένα Κέλτικο και ένα Αραβικό.
Ένα Πορτογαλικό φάδο, με την μοναδική φωνή της Αμάλια Ροντρίγκες και ένα χαρακτηριστικό gospel από τη Μαχάλια Τζάκσον. Και το καλύτερο από όλα. Το χορωδιακό από την όπερα «Ναμπούκο» του Βέρντι, που θεωρείται τόσο σπουδαίο για τους Ιταλούς, όσο και ο Εθνικός τους Ύμνος. Θα τελειώσουμε με ένα τραγούδι των Άνδεων, κλείνοντας έτσι, με ένα μοναδικό και ξεχωριστό τρόπο, έναν επιμορφωτικό κύκλο μαθημάτων, τα οποία εμπεριείχαν, τις απαρχές και την εξέλιξη της λαογραφικής, πολιτιστικής, γεωγραφικής, πολεμικής, οικονομικής και μουσικής παγκόσμιας ιστορίας, που άξιζαν τόσο πολύ, όσο όλα τα σεμινάρια μαζί και οι εκδηλώσεις, που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα στη πόλη μας. Το κοινό έδειχνε έμπρακτα το σεβασμό του και αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα των διαλέξεων, οι περισσότεροι κρατούσαν σημειώσεις, κάποιοι μαγνητοφωνούσαν και άλλοι βιντεοσκοπούσαν. Ο κάθε ένας, προσπαθούσε να κρατήσει ότι μπορούσε, από αυτό τον θησαυρό γνώσεων που μας προσφερόταν απλόχερα.
Στην προσπάθεια να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας, προς την προσφορά της κ. Μαρίας Ευθυμίου, συστάθηκε μία επιτροπή από τις «μαθήτριες» και σκέφτηκαν, σαν ελάχιστο δείγμα αναγνώρισης, να της χαρίσουμε, ένα αναμνηστικό ταξίδι. Στο τέλος, ακολούθησε μια αποχαιρετιστήρια εκδήλωση, με μουσική, κρασί και κεράσματα που προσέφεραν οι «μαθητές» και οι «μαθήτριες» της παγκόσμιας ιστορίας. Και μια λεπτομέρεια που αξίζει να σημειωθεί. Κάθε απόγευμα, λίγα λεπτά πριν η κ. Ευθυμίου ανέβει στη σκηνή, ένας ευγενικός κύριος, της προσέφερε ένα κόκκινο τριαντάφυλλο. Ήταν μια χειρονομία λεπτότητας και αβροφροσύνης. Η κ. Ευθυμίου, εκτός από την παγκόσμια ιστορία, διδάσκει και Ελληνική ιστορία. Μήπως θα μπορούσαμε να ελπίζουμε σε ένα νέο κύκλο μαθημάτων, με αποκλειστικό θέμα την Ελληνική ιστορία; Και μια και το οινοποιείο Πέτρου, είναι μεν φιλόξενο, αλλά λόγω χωρητικότητας, αποδείχθηκε πολύ μικρό για το κοινό, μήπως θα μπορούσε να διατεθεί το Πολιτιστικό Κέντρο του Γέρακα; Θα ήταν για μας, ένα ακόμα πολύτιμο δώρο.
Δέσποινα Δαλιάνη – Βακάλη
