 |
| Γεώργιος Γκόνης - Χειρουργός |
Συνέπεια του άκρατου αμοραλισμού και της «παχυδερμίας» είναι ότι έχει εμπεδωθεί η πεποίθηση, στη συνείδηση πολλών συμπολιτών μας, ότι η άσκηση πολιτικής είναι συνδεδεμένη με αδιαφανείς διαδικασίες, με ανήθικους συμβιβασμούς, με εξυπηρέτηση συμφερόντων, με διαφθορά και απάτες. Καμιά επίγνωση από τους πολιτικούς και από τον απλό πολίτη ότι αυτή ακριβώς η θεώρηση και άσκηση της πολιτικής, μας γυρίζει μερικούς αιώνες πίσω, στον σκοτεινό Μεσαίωνα, όταν ο Μακιαβέλι προσδιόριζε τα χαρακτηριστικά του «Ηγεμόνα» του και διαχώριζε απόλυτα τους ηθικούς κανόνες από την όποια άσκηση πολιτικής.
Παρά το γεγονός ότι οι νεωτερικές κοινωνίες μέσα από τον διαφωτισμό έδωσαν τις απαντήσεις τους, εν τούτοις το ερώτημα για τη σχέση ήθους και πολιτικής παραμένει διαχρονικά καίριο και αενάως ζητούμενο. Για την κατανόηση των όποιων απαντήσεων προαπαιτείται η κατανόηση του περιεχομένου των λέξεων πολιτική και ήθος-ηθική.
Τελείως απλοϊκά στην έννοια της πολιτικής εμπεριέχεται ο προγραμματισμός και η διαχείριση των κοινών της πόλης, δηλαδή του κοινού μας βίου. Επεξηγηματικά, με την άσκηση πολιτικής επιχειρείται αξιοποίηση των χρημάτων, των μέσων, των παραγωγικών πηγών, του ανθρώπινου δυναμικού σε συνάρτηση πάντα με τον χρόνο. Στόχος η ανθρώπινη καλλιέργεια και η βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Η λέξη ήθος προέρχεται από την ομηρική λέξη «έθος» που σημαίνει «τόπος». Παρατηρείται δηλαδή κάποια συνάφεια μεταξύ του τόπου και του τρόπου. Έτσι κάθε τόπος, πόλις, διαμορφώνει το ήθος- τον τρόπο συμπεριφοράς στη ζωή – με βάση τις επικρατούσες αξίες και προτεραιότητες μεταξύ των πολιτών. Η ιστορική και κοινωνιολογική μελέτη αποκαλύπτει ότι η θρησκεία, η φιλοσοφία, η πολιτική ιδεολογία, η τεχνολογική πρόοδος, η οικολογική ευαισθησία, ή οικονομική αντίληψη κ.λ.π. μέσα από τις προτεραιότητες που εθίζουν τους πολίτες και μέσα από τις αξίες που προάγουν, διαμορφώνουν τρόπους συμπεριφοράς και πλαίσια ηθικής. Η μείξη των παραπάνω επιρροών οδηγεί και σε διαφορετικές, κάθε φορά, αποχρώσεις ήθους και συμπεριφοράς.
Με βάση την παραπάνω εννοιολογική προσέγγιση, η άσκηση πολιτικής σε έναν τόπο συνεπάγεται τη διαμόρφωση συμπεριφοράς και εφαρμογή προτεραιοτήτων που θα πρέπει να είναι συμβατές με τις αξίες και τους ηθικούς κανόνες στους οποίους είναι εθισμένοι οι πολίτες. Δηλαδή, χωρίς η έννοια της πολιτικής και της ηθικής να είναι ταυτόσημες, υποδηλώνεται ότι η άσκηση πολιτικής δεν μπορεί να μην διέπεται από τους οικείους ηθικούς κανόνες. Ανηθικότητα και πολιτική είναι ασύμβατα μεταξύ τους και όταν η πολιτική δεν διέπεται από ηθικούς κανόνες, τότε ο κοινός βίος στην πόλη μετατρέπεται σε αρένα όπου επικρατεί ο διψασμένος για εξουσία αδίστακτος, που δεν κωλύεται από κανέναν ηθικό φραγμό. Αντίθετα όταν η πολιτική και το ήθος συναντώνται τότε ο κοινός βίος μετατρέπεται σε στίβο άμιλλας για αναζήτηση, προβολή, καλλιέργεια και εμπέδωση ανθρώπινης ποιότητας.
Ασφαλώς μόνον το ήθος δεν αρκεί στην αποτελεσματική άσκηση πολιτικής, απαιτείται γνώση, αφοσίωση και πλήθος άλλων αρετών και ξεχωριστών ικανοτήτων. Προκαλεί θλίψη και ενίοτε τρόμο όταν σε πολλούς ενεργούς και επίδοξους πολιτικούς είναι έκδηλη η μη αυτεπίγνωση του ύψους των ικανοτήτων τους σε σύγκριση με το εύρος των καθηκόντων και ευθυνών που διεκδικούν να αναλάβουν. Ευθύνη των πολιτών-ψηφοφόρων-εκλεκτόρων είναι η διάκριση και επιλογή των ικανών και αφοσιωμένων και η απόρριψη των ανικάνων, των μετρίων και των ιδιοτελών. Εκεί βέβαια που δεν δικαιολογείται κανένα λάθος, καμία έκπτωση, είναι στο ήθος, δεδομένου ότι δεν είμαστε μια ανήθικη ή α-ηθική κοινωνία
Η ανηθικότητα στην άσκηση πολιτικής δεν αποτελεί απλή ανικανότητα και άρα στασιμότητα , αλλά δραματική υποβάθμιση και οπισθοδρόμηση του τρόπου του κοινού μας βίου.
Οφείλει να γνωρίζουμε ότι όποιος δεν διαπνέεται στη ζωή του από ηθικούς κανόνες, δεν μπορεί να ασκήσει ηθική πολιτική.
Γιώργος Γκόνης
Χειρουργός
