Σε μία τέτοια συγκυρία τυγχάνει να βρισκόμαστε τώρα εφόσον οι αυτοδιοικητικές εκλογές είναι προ των πυλών και η προεκλογική μάχη έχει ήδη ξεκινήσει, για άλλους εντονότερα και για άλλους πιο χαλαρά, (προς το παρόν τουλάχιστον). Θα σκεφτεί κάποιος, γιατί προεκλογική μάχη και όχι προεκλογικός αγώνας; Η απάντηση είναι απλή. Ο αγώνας σημαίνει ευγενή άμιλλα, επικράτηση του ικανότερου, καθαρές και τίμιες αντιπαραθέσεις και μηδενικές απώλειες. Αντιθέτως, μάχη σημαίνει η προσπάθεια για επικράτηση με κάθε μέσο, χωρίς ηθικούς φραγμούς, χωρίς «κανόνες» και όπως κάθε μάχη, με απώλειες. Και στην περίπτωση της «μάχης», ο αντίπαλος ικανοποιείται όταν επικρατήσει εξοντώνοντας τους εχθρούς. Και όλα αυτά δυστυχώς δεν περιορίζονται σε βουλευτικές ή αυτοδιοικητικές εκλογές αναμετρήσεις, αλλά δυστυχώς εφαρμόζονται σε κάθε λογής συλλογικότητες, ίσως σε μικρότερο βαθμό.
Στις περιπτώσεις των προεκλογικών μαχών – έτσι θα τις αποκαλώ από δω και στο εξής – τη θέση των «συμβατικών» όπλων παίρνουν τα ψεύτικα χαμόγελα, οι δήθεν χαιρετούρες, οι δήθεν συμμαχίες, τα πισώπλατα μαχαιρώματα (συντροφικά και μη), τα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, η λασπολογία, η διαστρέβλωση γεγονότων, η δημιουργία κατάλληλου «κλίματος» και πολλά άλλα της ίδιας κατηγορίας και ηθικής. Σαφώς και υπάρχουν λαμπρές εξαιρέσεις, όμως συνήθως αυτές χάνονται, εξαφανίζονται.
Η υποκρισία, σε όλο της το μεγαλείο, ξεδιπλώνεται και επιστρατεύεται προκειμένου να επιτευχθεί ο πολυπόθητος στόχος του υποψηφίου. Να εκλεγεί με κάθε τρόπο. Ο Μακιαβέλι το είχε περιγράψει τόσο εύστοχα στο έργο του «Ο Ηγεμών» πριν από 500 χρόνια, το 1513. «Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Αν βρεθεί κάποιος μπροστά στο άγαλμά του, στην Φλωρεντία, θα αισθανθεί το βλέμμα του να τον διαπερνά. Είμαι όμως βέβαιος ότι ο γλύπτης αποτύπωσε όχι το πραγματικό βλέμμα, αλλά τον ψυχικό του κόσμο. Είμαι βέβαιος ότι στην πραγματικότητα ο Μακιαβέλι είχε ένα πράο και γαλήνιο πρόσωπο και μοίραζε αφειδώς χαμόγελα…
Πριν κάποια χρόνια είχα διαβάσει στο προεκλογικό φυλλάδιο ενός έμπειρου και παλαιού υποψηφίου τα παρακάτω λόγια:
Μην πιστεύετε τους συνυποψηφίους σας και μην τσιμπάτε σε δήθεν συνεργασίες, του τύπου θα σε στηρίξω αλλά να με στηρίξεις και συ. Τέτοιου είδους συνεργασίες μπορούν να υπάρξουν μόνο σε πολυετώς δοκιμασμένες και πραγματικές σχέσεις, και όχι στα πλαίσια της γνωριμίας από τη συμμετοχή στο ίδιο ψηφοδέλτιο. Αυτή είναι μία τακτική που χρησιμοποιούν κυρίως οι παλιοί και έμπειροι ψηφοσυλλέκτες, παραμυθιάζοντας και αποσπώντας τους ψήφους των νέων και άπειρων. Στη γλώσσα των δεινοσαύρων ο νέος και άπειρος που την πατάει λέγεται «λαγός».
Όχι, δεν θυμάμαι τα φυλλάδια όλων των υποψηφίων. Για την ακρίβεια δεν θυμάμαι καν τι έγραφε το υπόλοιπο φυλλάδιο του συγκεκριμένου υποψηφίου. Θα θυμάμαι όμως για πάντα αυτή τη φράση γιατί τότε μου είχε φανεί υπερβολική. Τότε, θεωρούσα αδιανόητο να έχει φερθεί κάποιος κατ’ αυτόν τον τρόπο και μετά να μπορεί να κοιτά τον συνυποψήφιό του στα μάτια.
Η υποκρισία είναι εντελώς διαφορετική από την υποκριτική. Η υποκριτική είναι ταλέντο, είναι τέχνη. Η υποκρισία είναι ελάττωμα, μειονέκτημα. Έναν καλό ηθοποιό θα τον χειροκροτήσουν, πιθανώς θα τον βραβεύσουν. Ένας υποκριτής δεν θα περηφανευτεί για το «ταλέντο» του και δεν πρόκειται να τον επαινέσουν για το «κρυφό» του χάρισμα.
Εύλογα βέβαια θα σκεφτεί κάποιος ότι η προεκλογική συμπεριφορά δεν συνδέεται με το έργο που μπορεί να προσφέρει κάποιος όταν καταλάβει τον πολυπόθητο θώκο του. Όμως, αυτό που σίγουρα διαφαίνεται είναι η έλλειψη ομαδικού πνεύματος και ο διακαής πόθος αυτοπροβολής, δύο παράγοντες που, αν όχι μηδενίζουν, τουλάχιστον μετριάζουν την αποδοτικότητα. Διότι, το να χρησιμοποιεί κάποιος όχι και τόσο θεμιτές πρακτικές ανέλιξης, ενώ παράλληλα θα πρέπει να φυλάγεσαι από αντίστοιχους «συναδέλφους», απαιτεί ενέργεια και προϋποθέτει ικανότητες. Και η ενέργεια αυτή θα λείψει από το μετέπειτα έργο του, ενώ οι ικανότητες θα χρησιμοποιηθούν προς λάθος στόχο.
Τα παραδείγματα – προς αποφυγή – πολλά! Από πρώην υπουργούς που συλλαμβάνονται διότι κυκλοφορούν με πλαστές πινακίδες κυκλοφορίας ή έχουν τεράστια αδικαιολόγητη περιουσία, βουλευτές που διαμαρτύρονται για την αμοιβή τους σε επιτροπές, αυτοδιοικητικούς που «τα παίρνουν» για τις άδειες καταστημάτων που εκδίδουν (όπως ο πρώην Αντιδήμαρχος Χαϊδαρίου), μέχρι συνδικαλιστές «μεγαλοεργατοπατέρες», που προίκισαν γενναιόδωρα τις θυγατέρες τους. Όλοι αυτοί διεκδίκησαν τις θέσεις τους προεκλογικά με κάθε τρόπο και ίσως πάτησαν επί πτωμάτων – αυτών που άφηναν στο πέρασμά τους – προκειμένου να επιτύχουν. Και όλοι αυτοί – και πολλοί περισσότεροι που δεν έχουν αποκαλυφθεί ακόμα – ανάλωσαν την ενέργειά τους για ίδιον όφελος γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων τους το κοινό καλό. Η προσφορά στην πατρίδα, στο νομό, στο δήμο, στον εργασιακό χώρο, περιοριζόταν στις περιπτώσεις που αυτό τύχαινε να ταυτίζεται με το προσωπικό τους συμφέρον.
Το απαιτητικό έργο της επιλογής των καταλληλότερων πέφτει και πάλι στους ψηφοφόρους, οι οποίοι θα πρέπει να κλείσουν τα αυτιά στις σειρήνες, να καταλάβουν πως ότι λάμπει δεν είναι απαραίτητα χρυσός και να προσπαθήσουν να επιλέξουν με τα σωστά κριτήρια, διότι «κάθε λαός έχει τους πολιτικούς που του αξίζουν».
ΠΗΓΗ
