Αδύναμοι και Ηττημένοι - άρθρο του Ιατρού Γεωργίου Γκόνη στο Νεολόγο

Γεώργιος Φ. Γκόνης

Γενικός Χειρουργός 

Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών

Υπεύθυνος Δημοτικών Ιατρείων 

Δήμου Παλλήνης

Ζούμε τα αποτελέσματα της παρακμής μας. Η μεσαία τάξη μοιάζει να εξανεμίσθηκε. Ο καπιταλισμός των αγορών μας επιβάλει, απάνθρωπα, την σκληρή νέα τάξη πραγμάτων. Οι οικονομικά ισχυροί διατηρούν ή και αυξάνουν τη δύναμή τους και όλοι οι άλλοι εμείς διολισθαίνουμε, με διάφορους ρυθμούς, προς τη φτώχεια. Η εξαθλίωση είναι επικείμενη καθώς η απόστασή της από την πενία είναι βραχεία και ασταθής.

Κοινωνία όμως χωρίς μεσαία τάξη, ιστορικά, μετά τον Διαφωτισμό, δεν έχει υπάρξει και ούτε μπορεί να υπάρξει. Τυχών εξάλειψή της θα οδηγήσει σε σκοτεινό μεσαίωνα. Από την μεσαία τάξη ξεκίνησαν και ξεκινούν τα πάντα. Αυτή είναι που κινεί τα νήματα της ιστορίας ή που προσθέτει το υψηλό ειδικό βάρος της στη διαμόρφωση των όποιων γεγονότων. Είναι η τάξη που κατέχει τη γνώση, διαθέτει υψηλό βαθμό κριτικής ικανότητας και αστείρευτες αποτελεσματικές δημιουργικές δυνάμεις.

Είναι γόνιμο όλοι εμείς της μεσαίας τάξης να συνειδητοποιήσουμε την ήττα μας. Ξεκινώντας από αυτή την παραδοχή ίσως να σταματήσουμε την κατηφόρα και να αντιστρέψουμε την πορεία μας. Ο καθένας από εμάς αισθάνεται και ασφαλώς είναι αδύναμος. Στο σύνολό μας όμως μπορούμε να συνθέσουμε ακατάβλητη δύναμη κοινωνικής αναγέννησης. Κίνητρό μας η θέληση για ζωή και δημιουργία, όπλα μας η κριτική ικανότητα και ο επαναπροσδιορισμός των κοινωνικών μας αξιών. Κοινωνία χωρίς κοινά αποδεκτές αξίες και κανόνες δεν μπορεί να υπάρξει.

Δεν θα πρέπει βέβαια να παρασυρθούμε από την ουτοπία ότι τάχα μπορούμε εμείς, ως κοινωνικό και εθνικό μέγεθος, να αντιστρέψουμε την πορεία του καπιταλισμού των αγορών. Εκείνο όμως που μπορούμε και επιβάλλεται να κάνουμε είναι να αρχίσουμε από τη συλλογική μας αυτοσυνειδησία. Το «γνώθι σαυτόν» των προγόνων μας. Αρχίζοντας από την αυτοσυνειδησία ίσως θα μπορέσουμε να συμβάλουμε θετικά στην πορεία των παγκόσμιων πραγμάτων. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η κοινωνική μας παρακμή προηγήθηκε της παρούσας κρίσης. Το κοινωνικό μας υπόβαθρο εξέθρεψε και γιγάντωσε τον πολιτικό αμοραλισμό, την φαυλότητα, την ανικανότητα, τον εκμαυλισμό. Αποτέλεσμα η οικονομική μας καταβαράθρωση. Με τις επιλογές και την ανοχή μας επιτρέψαμε να «καταστραφεί» η χώρα.

Η διεξοδική ανάλυση των αιτίων, των εκδηλώσεων και των τεκμηρίων της κοινωνικής μας παρακμής ασφαλώς ξεφεύγει από τις δυνατότητες και τον σκοπό του παρόντος. Όμως, ενδεικτικά αλλά καίρια, επισημαίνεται ότι χάθηκε από την κοινωνία μας η ντροπή. Είναι κοινή παραδοχή ότι η κοινωνική αιδώς ανήκει στις μέγιστες κοινωνικές αξίες. Χωρίς ντροπή όλα είναι επιτρεπτά, ο νόμος έπεται. Σχεδόν κανείς από εκείνους που διαχειρίσθηκαν τα κοινά του βίου μας σε όλα τα επίπεδα, αλλά και αρκετοί άλλοι από εμάς δεν ντρέπονται για τίποτα. Ούτε για τον παράνομο πλούτο, ούτε για τα ψεύδη, ούτε για την έκδηλη ανικανότητα (όταν αυτή δεν αγνοείται), ούτε για την εγκαθίδρυση της αναξιοκρατίας και της αποδιοργάνωσης των πάντων. Και εμείς, τα θύματα, μέχρι χθες, αντί να επιδείξουμε την κοινωνική μας απαξίωση και απόρριψη, επιχαίραμε και επιζητούσαμε την συναναστροφή, κόλακες των θυτών και «επιβητόρων» της πατρίδας μας. Ήταν συνηθισμένη η καθημερινή μας λεκτική επιβράβευση «μπράβο στον μάγκα τα κατάφερε»! Κανένας έλεγχος ποιότητας, ήθους και ικανότητας.

Και τώρα τι κάνουμε; Η απάντηση δεν είναι καθόλου εύκολη. Θα ήταν ασέβεια και προσβολή προς τους αναγνώστες του παρόντος η υπόδειξη από μέρους μου πολιτικών επιλογών. Η στοιχειώδης όμως σκιαγράφηση αρχών και μεθοδολογίας σκέψης και δράσης ίσως επιδράσει θετικά σε αυτούς που αναζητούν διεξόδους και διαθέτουν κριτικές ικανότητες.

• Θα πρέπει να απαιτήσουμε την αποκατάσταση του αισθήματος της ντροπής στον πίνακα αξιών της κοινωνίας μας. Καμιά ανοχή σε αυτούς που μας έφεραν ως εδώ. Δεν φαίνεται να καταλαβαίνουν τίποτα και προβάλουν ως σωτήρες. Οι ολετήρες μας! Στον κατάλογο των καταχραστών, των φαύλων και ανικάνων περιλαμβάνονται πρόσωπα από όλες οι βαθμίδες του χώρου της πολιτικής και της κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Όλους τους γνωρίζουμε. Η ενεργητική απαξίωση, χωρίς βία, είναι και επιτρεπτή και αποτελεσματική, δεν αρκεί βέβαια να αναπληρώσει το μεγάλο ζητούμενο της δικαιοσύνης 
• Ανανέωση προσώπων και επιβολή αξιολόγησης των πάντων και παντού. Η μη αξιολόγηση αποτελεί επιβράβευση των ανικάνων και των οκνηρών. 
• Τα προβλήματα επιλύονται με οργάνωση, μεθοδικότητα και ιδρώτα. Ο λαϊκισμός, οι εύκολες λύσεις, η ακαμψία και ο δογματισμός μόνον σύγχυση και αποπροσανατολισμό προκαλούν. 
• Το πολυπαραγοντικό, το πολυεπίπεδο, το οξύ και βαθύ της κρίσης επιβάλλει από την πλευρά μας ανάπτυξη της ικανότητας της διάκρισης. Κατά συνέπεια καμιά απλοποιητική προσέγγιση δεν είναι ορθή. Μπορεί να βολεύει την σκέψη η ταξινόμηση των πραγμάτων σε μαύρο και άσπρο, όμως η πραγματικότητα είναι σύνθετη και πολυπαραγοντική. Με βάση αυτή την προσέγγιση τολμώ να προτείνω: Όχι, σε εκείνους που λένε ναι, σε όλα. Όχι, και σε εκείνους που λένε όχι, σε όλα. 
• Τίποτα δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε να ξαναγίνει όπως ήταν πριν. Ανάγκη να είναι καλύτερο. Αναζητείται επομένως δημιουργική καταστροφή. Προσοχή όμως! Αν η καταστροφή δεν είναι δημιουργική, τότε είναι απλά καταστροφή και θα επιφέρει το χάος. 

Καταληκτικά, οι άνθρωποι της βουβής μέχρι τώρα μεσαίας τάξης, που οδεύει προς εξαφάνιση και είναι οι μεγάλοι ηττημένοι της κρίσης, έχουν τις δυνατότητες να δώσουν τη λύση αρκεί να αναζητήσουν - εμπεδώσουν τις αξίες τους και να αξιοποιήσουν τις αρετές και ικανότητές τους. Η δημοκρατία είναι άθλημα που απαιτεί ενεργούς πολίτες και όχι φοβισμένους και γκρινιάρηδες καταναλωτές του καναπέ!

Το άρθρο του Γεωργίου Γκόνη δημοσιεύτηκε στο Νεολόγο που κυκλοφορεί